Het effect van Tuina en Tai Chi Tao op
Fibromyalgie. De combinatie van Tuina
en Tai Chi Tao / Qi Gong ter verbetering
van Fibromyalgie.

                             Riet Hermsen in China voor haar studie acupunctuur                                               

Een scrptie van Riet Hermsen

Afstudeerscriptie Tuina, Academie voor Chinese Geneeswijze Qing Bai
Scriptiebegeleider: Mark Rusman
December 2005

Dit is een voorlopige uittreksel van haar scriptie.
Binnenkort komt er een andere versie.

:1: Abstract

Als je de foldertjes leest over Fibromyalgie dan krijg je de indruk dat
er weinig aan te doen is. Er worden adviezen gegeven hoe er mee te
leren leven.
Daar tegenover hoor ik positieve verhalen over Tai Chi Tao.
Ongelooflijke mooie verhalen!
Uit andere bronnen hoor ik dat mensen met Fibromyalgie geen baat
hebben bij Fysiotherapie en sportmassage. Tuina therapie is een
holistische benadering. Mijn idee is dat hiermee meer resultaat
behaald kan worden.

Mijn stelling:
Mensen met FM, die Tai Chi Tao beoefenen of met Tuina behandeld
worden, laten na 7 maanden een duidelijke verbetering zien. Dit in
vergelijking tot een controlegroep.

Om dit te onderzoeken heb ik een enquete gehouden. Mensen zijn
met Tuina behandeld en /of zijn Tai Chi Tao gaan doen. Na 7-8
maanden is opnieuw gekeken naar welbehagen en dagelijks
functioneren. Mij 2de doel is om ook voor niet TCM-ers een
begrijpelijk verhaal neer te zetten. Hierdoor is mijn scriptie qua
theorie niet zo diepgaand maar zijn symptomen in een context
geplaatst. Hopelijk geeft dit de lezer meer inzicht in de
energiehuishouding en handreikingen om hun kwaliteit van
leven positief te beïnvloeden. Zeker is dat bij FM er altijd een
tekort aan Qi is van milt, lever en nier. Ook de Wei Qi, onze
weerstand, is vaak laag. Balans vinden tussen draaglast en
draagkracht is hot item!  
Conclusie van mijn onderzoek is: Tai Chi Tao, en in mindere
mate Tuina, kunnen het verschil betekenen tussen steeds slechter
functioneren met slecht slapen, meer pijn en beperkingen, het niet
meer zien zitten en beter slapen, meer rust, minder pijn, meer
energie, er weer zin in hebben!
                        
2: Inleiding - Motivatie

Deze scriptie is gemaakt als afstudeeropdracht voor mijn studie
Tuina aan de Academie voor Chinese Geneeswijze Qing Bai.

Aan mijn cursussen Tai Chi Tao en Qi Gong nemen ook mensen
met de aandoening fibromyalgie deel. Ook in de opleiding tot
docent is er veel aandacht voor Fibro. Ik hoorde menig
succesverhaal over mensen die uit de rolstoel zijn gekomen door
Tai Chi Tao te beoefenen en nu zelf les geven. Geweldig! Mijn
nieuwsgierigheid was gewek, hoe kan dit? Wat doet, beweegt
Tai Chi Tao?
Hoe beleven mensen fibromyalgie? Kunnen ze nog wel functioneren?
Fibromyalgie (1) is een aandoening die zich manifesteert aan het
bewegingsapparaat naast een heel scala aan andere klachten. Dit is
het externe deel van ons lichaam en kan dus in theorie prima met
Tuina behandeld worden. Uit andere bronnen hoor ik juist dat
mensen met FM geen baat hebben bij Fysiotherapie en
sportmassage. Werkt Tuina wel voor FM?

Om deze vragen te beantwoorden heb ik een enquete / onderzoek
gehouden. Met een tussenperiode van 8 maanden, dus 2 meetmomenten.
Mijn vraagstelling: Wat is het effect van Tai Chi Tao en Tuina op
FM? Wat is de grootste verbetering / verandering en waardoor
is deze ontstaan?
In 7 maanden zijn alle cellen in je lichaam vernieuwd. Elke cel heeft
een geheugen zodat je na 7 maanden alles hebt herschreven. Dan zit
het echt in je systeem en kan er werkelijk iets veranderen. Hier zie je
dat discipline en Gong, het herhaald oefenen, de grote peilers zijn om
een verandering in te zetten.

Enkele studies over FM:

Door Jan Kraak, vader van de Tai Chi Tao en oprichter
van de Oostelijke Groep voor Tai Chi Tao en Qi Gong
docenten, is er veel onderzoek gedaan naar FM en ME,
die hij als tweelingzusjes ziet. Deze visie deelt hij met
Dr. Prof. J.J. Rasker, reumatoloog.
Zie internetsite: www.taichitao-jankraak.nl
Hij heeft in het verleden ook een enqu?te gehouden over
het effect van Tai Chi Tao op FM. Met toestemming
worden zijn resultaten vermeld.

In de Amsterdamkliniek is vanaf 1997 onderzoek gedaan
naar FM. Zij verwijzen oa naar onderzoeken door
Buchwald e.a. ( Archives of Internal Medicine 1994)
waar wordt geconcludeerd dat het niet mogelijk is
onderscheid te maken tussen patiënten met FM, ME of
multiple chemical sensitivity. www.amsterdamkliniek.nl

Op dit moment loopt er een onderzoek van het UMC
St. Radboud in Nijmegen, vakgroep Reumatologie. Het
effect van een multidisciplinaire behandeling wordt
onderzocht. Ook deze enqu?te richt zich vooral op
welbehagen / pijn / slaap / dagelijks functioneren /
geestelijke spankracht.

1) Fibromyalgie zal verder aangeduid worden als FM.
 
Hoofdstuk 3: Onderwerp en Methoden

3A: Westerse visie op FM

FM is geen ziekte maar een aandoening. Het is een complex beeld
van een scala aan klachten, die ogenschijnlijk geen verband met elkaar
hebben. Er is één grote noemer: pijn.
E?n van de meest gangbare definities van FM is: Fibromyalgie is een
chronisch pijnsyndroom bestaande uit algemene spierpijn, stijfheid
en zogenaamde tenderpoints( plekken van verhoogde pijngevoeligheid),
vergezeld van vermoeidheid, slaapstoornissen, hoofdpijn, angsten,
depressie en spastische darmklachten ( Journal of Internal Medicine
1994, Artritis en Rheumatism 1993, The Lancet 1993)

Zie voor tenderpoints de afbeelding. Deze zijn in 1990 door Het Amerikaanse
college voor Reumatologie opgesteld. Criterium is dat minimaal bij 11 punten
abnormale pijn optreedt bij palpitatie. Pijn moet langer dan 3 maanden aanwezig zijn.
Deze punten komen overeen met de volgende acupunctuurpunten bilateraal:

Er bestaat een grote overlap met klachten die ook bij ME- chronisch
vermoeidheidsyndroom ( postviraal syndroom) voorkomen.
Ook komen erg vaak allergieën en /of intoleranties voor. Hypoglycemie komt
ook voor.
Eerst word er via bloedonderzoek uitgesloten of er andere aandoeningen in het
spel zijn. Intoleranties zijn vaak moeilijk via bloedtesten op te sporen. Ook
worden faeces onderzocht op parasieten, gisten en schimmels. Ook deze
kunnen fibro-achtige klachten geven.
In het onderzoek van de Amsterdamkliniek wordt ook gekeken naar:
Toxische metalen in urine, vitamines en mineralentekorten, faecesonderzoek.
Over het ontstaan is niet veel bekend, wel duidelijk is dat er vaak een trauma
aan vooraf gaat. Dit kan fysiek of emotioneel zijn. Chronische stress geeft
teveel afvalstoffen in het lichaam.
Ook blijkt uit onderzoeken dat hormoonspiegels verstoord zijn. ACTH te hoog,
cortisol te laag en serotonine ook te laag. Dit verklaart gedeeltelijk de pijn en
de moeheid.
Westerse artsen behandelen FM met medicijnen, ofwel ze behandelen de
symptomen en niet de oorzaak. Vaak worden pijnstillers/ spierverslappers
en slaappillen gegeven.
Ook wordt geadviseerd om in beweging te blijven. Pijn voel je alleen, als
de pijnprikkel uitkomt boven de pijndrempel. Deze is voor iedereen verschillend.
Bij chronische pijn worden de zenuwen voortdurend geprikkeld. Ze gaan
overdreven reageren op prikkels, de pijndrempel wordt dan heel laag. Soms
zo laag, dat iemand pijn voelt zonder prikkel. Pijnprikkels kunnen / worden
onderdrukt met oa TENS behandelingen of nog radicaler met het stilleggen
van zenuwbanen.
Hypofyse en hypothalamus zijn samen het knooppunt en het bestuurscentrum
van de zenuwprikkels en de aanmaak van hormonen. Ook behandelen mensen
zichzelf met APS therapie. Zie voor meer uitleg case 3 ( hfst 4C- blz 33).
Je kunt cursussen volgen om beter met FM om te gaan. Revalidatiecentrum Het
Roessink in Enschede geeft de cursus: ?De Pijn de baas?. Hier is aandacht voor:
hoe ga je met pijn om? Activiteit- Rust balans en zelf je eigen verantwoording
nemen! www.pijnplatform.nl
Je kunt je aansluiten bij patientenverenigingen: de FES en de regionale
Reumapatiëntenverenigingen. Reumaconsulenten in de ziekenhuizen helpen
je op weg.

Er zijn in het westen ook therapeuten met een holistische visie. Zij kijken
ook naar de belasting van een persoon, fysiek en mentaal. Toxische belasting
speelt een grote rol.
Er is altijd sprake van Balansverstoring: Draaglast- Draagkracht. Dit geeft een
stressreactie in het lichaam. Gary Khor(hfst 1, 15-30). Hierdoor gaat je lichaam
in de verdediging/ zet zich schrap. Dit geeft stagnaties in je energiestroom.
Stresshormonen komen in je bloed. Als deze conditie lang aanhoudt dan is
dit nadelig voor je gezondheid oa voor hart /vaatziekten en je immuunsysteem.
Echter je hebt ook een beetje stress nodig om te kunnen presteren. Jij bepaalt
of stress een positief of een negatief effect heeft op je wezen. Ook Sunny Cooper
( hfst 1, 2-8) ziet dit als een belangrijke factor. Vermindering van stress, stress
release, kan de (pijn)klachten dus verminderen. Leren omgaan met je eigen
beperkingen kan hieraan bijdragen. Stel prioriteiten en probeer stressvolle
situaties, thuis en op het werk, te vermijden.

3B: Oosterse denkwijze

[ Energiemodel: QI
Alles is energie. Het hele universum bestaat uit en dankzij deze energie:
QI (CHI) ofwel levensenergie. Ook als mens sta je in contact met deze Qi en
vindt er constant uitwisseling plaats via het meridianenstelsel: de Jing Luo. Deze
Jing Luo zorgen voor de energie uitwisseling tussen buiten en binnen, je organen.
Jij bent Qi!
Uit lucht-adem(Kong Qi) en je voedsel(Gu Qi) haal je energie, die samen in het
lichaam worden omgezet in bruikbare energie (Zhen Qi). Om dit te kunnen doen
is er originele Qi
(Yuan Qi) uit je nieren nodig. Zhen Qi kent 2 vormen: voedende Qi (Ying Qi) en
onze afweerenergie( Wei Qi).
In de TCM werk je met deze energie?n en streef je naar evenwicht/ balans
met je omgeving.

[ Yin en Yang:
De Yin en Yang theorie zegt dat de een bestaat dankzij de ander: dag en nacht,
vol en leeg.
Ook dat de een in de ander over kan gaan en elkaar controleert. De constante
wisselwerking tussen Yin en Yang bepaalt de ontwikkeling van alle levende wezens
in het universum. Alles is veranderlijk dankzij de stroom van Qi, die voor beweging
zorgt. Energie is ook trilling, deze vindt je terug in elke verschijningsvorm hier op
aarde zelfs in steen. Het Yin, materie oa bloed (Xue), kan bewegen door de Qi die
yang is. Als de stroom van Qi geremd wordt, ontstaan er obstructies en hierdoor pijn
en bewegingsbeperkingen. Bij een obstructie vormt zich aan de ene kant van de dam
teveel Qi = een volte en aan de andere kant ontstaat een leegte = te weinig Qi. De
energiebanen worden in de TCM als rivieren en kanalen gezien waardoor Qi en Xue
stroomt. In deze Jing Luo stroomt de energie in een ritme en een volgorde, net als eb
en vloed be?nvloedt door zon en maan: dag en nacht.
Als dit ritme van yin en yang uit balans is, kunnen er slaapklachten ontstaan.
Alle vormen van Qi kun je naar hun dichtheid indelen in Yin en Yang, altijd
ten opzichte van elkaar. Zo is Jing het meest Yin en onze Sh?n het meest Yang.
Jing kun je zien als onze DNA matrix, onze constitutie en Shen als onze geest,
onze spirit.
Omdat de Shen zo Yang is heeft het Yin nodig om in ons lichaam, bij je, te blijven.
Xue, ons bloed, is het voertuig van onze Shen. Je kunt je voorstellen dat bij een
bloedtekort onze geest gaat fladderen: slapeloosheid, veel dromen. Dit manifesteert
zich het eerst op het yinne moment van de dag, dit is de nacht.

[ 5 Elementenleer:
In de 5-elementenleer zie je Qi als 5 fasen/ 5 bewegingen. Hieraan worden onze organen,
Zang Fu, gekoppeld. Ook is er de correlatie met de seizoenen, hoe stroomt onze
energie op welk moment.

? Dalende beweging   WATER   Winter    Nieren en Blaas
? Stijgende beweging   HOUT    Lente    Lever en Galblaas
? Uitbreidende beweging   VUUR    Zomer  Hart en Dunne Darm
? Stabiliserende beweging   AARDE  Nazomer  Milt en Maag
? Samentrekkende energie   METAAL   Herfst   Longen en Dikke Darm

Ook worden hier kleuren/ smaken en emoties aan gekoppeld. Zo ontstaat
er een samenhang waaruit je begrijpt dat een sterke emotie of één die l
angdurig aanhoudt voor verstoring zorgt op vele niveaus, fysiek en mentaal.
Ook weerinvloeden, Liu Qi, kunnen tot verstoringen leiden. Dit is alleen
mogelijk als het weer te extreem is of je eigen afweerenergie, Wei Qi,
te laag is.
Je afweerenergie is je immuunsysteem. In de TCM is ons maag / miltsysteem
als aarde element de moeder van al onze nahemelse Qi. Onze longen zorgen
voor het contact met buiten, uitwisseling van Qi, zuurstof en afvalstoffen. Onze
ademhaling, Kong Qi, is erg belangrijk. Samen met ons spijsverteringssysteem,
het omzetten, verteren van voedsel tot bruikbare energie- Zhen Qi, zijn ze de bron
van Qi voor ons lichaam.
Zhen Qi heeft 2 vormen: Ying Qi, de voedende Qi en Wei Qi, je afweerenergie.
Voor verteren heb je yange energie, dus warmte, nodig. Onze nieren leveren deze
Qi, Yuan Qi, die nodig is voor alle processen in ons lichaam.
MingMen, poort van vuur, ofwel levenspoort zetelt in onze nieren. Dit is Yang
in Yin ofwel vuur in water. Het element water houdt het element vuur in toom
en het element vuur zorgt voor de warmte die nodig is voor alle processen.

Er is voortdurend een wisselwerking tussen de 5 elementen. Dit zorgt voor
beweging.

In de scriptie wordt uitvoerig ingegaan op de organen die bij FM betrokken zijn.

De milt vormt samen met je maag het aarde element: Moedertje Aarde voedt
alles in de natuur. De nieren zijn de basis van alle yin en yang, bij chronische
FM zijn ze altijd betrokken. Nier yang xu en milt yang xu gaan vaak samen =
tekort aan warmte om te transformeren. Nier yin en nier yang zijn niet te scheiden
daarom vindt je vaak ook een nier yin xu. Een van de symptomen van nier yin
xu is ook vermagering en spiermassaverlies.
De lever zorgt voor beweging. Elke stagnatie is dus Lever Qi Yu. Ook onze
manier van leven in het drukke westen drukt zwaar op onze lever. Het zit op
je nek / drukt zwaar op je schouders zijn veelzeggende spreekwoorden. Stress
tast ons bindweefsel aan, weefsels verzuren en meridianen slippen dicht. Pezen
behoren bij de leverenergie en worden gevoed door Qi (energiestroom) en
Xue (bloedstroom). Stress heeft ook
effect op onze eetlust.Hout valt Aarde aan: De yun hua functie raakt verstoord
waardoor damp gevormd wordt. Gevolg: moe, geen eetlust, diarree, zware
ledematen en geïrriteerdheid, steen op je maag en soms een brok in je keel.
In de TCM is er ook een directe link tussen orgaan en emotie. Exces emotie,
te heftig of te lang, put direct de gekoppelde zang uit. Woede, frustatie, onmacht
heeft een negatief effect op de lever doorwerkend op de andere zang.
Stroomschema Primaire lever Qi Yu en mogelijke verstoringen als bijlage(B1).

In de TCM worden de vijf uitputtingen, ook als ziekteoorzaken gezien. Te lang
staan, zitten, liggen, lopen en kijken beschadigen de basissubstanties en de 5
zang. Het is bij FM dus extra belangrijk om houding / beweging, activiteit en rust
af te wisselen. Maar dit geldt natuurlijk voor iedereen ook de gezonde mens.

3D:Belangrijkste klachten bij FM zijn:   1. Pijn
       2. Spierpijn / stijfheid
       3. Vermoeidheid
       4. Slapeloosheid

Bijna elke FM manifesteert zich met spierpijn, stijfheid en pijn in en rond
de gewrichten / aanhechtingspunten vd spieren. Meestal begint de pijn in rug,
nek en schouders en breidt zich geleidelijk uit naar andere delen van het
lichaam. Ledematen, borstbeen, zijkant van de heupen en hoofd worden vaak
genoemd.
Elke stagnatie van Qi en Xue levert pijn op. De lever is dus altijd betrokken.
Pijn vreet energie! Hierdoor zie je bij chronische pijnklachten altijd onderliggende
leegte van Qi en Xue naast de voltes in spieren en gewrichten.
Volte: scherpe, stekende pijn, uitstralende pijn, krampen, altijd pijn, zwaar gevoel,
zwelling
Leegte: lichte, zeurende, doffe pijn, niet altijd aanwezig, erger als je moe bent.       
                            
Hoofdstuk 4: Onderzoekmethode

4A: Opzet enqu?te en vraagstelling.
Vragenformulier en het Excelbestand in de bijlage (hier niet afgedrukt).

Enqu?te opgesteld en verspreid onder 120 mensen.
Met medewerking van Tai Chi Tao docenten, Reuma consulente Reumapoli Rijnstate
zkhs Arnhem, Reuma verpleegkundige Thuiszorg Midden Gelderland voor Didam en
Zevenaar en Tuina therapeuten Renata Borsboom en Bert Klerken, Shiatsu therapeut
Hil Smit.
Reactie terug van 58 mensen, echt heel mooi resultaat.

De reacties heb ik opgedeeld in 4 groepen met een aantal subgroepen.

1) controlegroep  

2) Tuina groep

3) Tai Chi Tao groep  a) korter dan een half jaar bezig
                          b) tussen een half jaar en 3 jaar beoefening
                          c) langer dan 3 jaar
    Ik kijk ook naar frequentie van oefenen:1 x per week tai chi tao, vaker/ of elke
dag
 
4) combinatie van Tuina en Tai Chi Tao
     Deze personen vormen een onderdeel van de Tuina groep.

Al deze informatie heb ik in Excel verwerkt. Na 8 maanden is de enquete opnieuw
verstuurd aan deze 58 mensen. Terug ontvangen 39 formulieren.

Ik heb mij voornamelijk gericht op het dagelijks functioneren / pijnbeleving /
vermoeidheid/ energie/ slaap-rust verhouding / bewegingsaktiviteiten van de
persoon. Met als totaalplaatje het welbehagen.

Vraagstelling:
Treedt er verbetering / verandering op in 7-8 maanden? Waardoor is die ontstaan?
Hebben mensen met FM baat bij Tuina behandelingen en bij Tai Chi Tao beoefening?
Wat is het positieve effect en kan ik dit benoemen? Wat geeft de beste resultaten?
Wat springt er verder in het oog?

In de controlegroep zitten mensen die geen Tai Chi Tao beoefenen en geen Tuina
behandelingen ondergaan.

Voor uitgebreide informatie zie hoofdstuk 5, Resultaten en bespreking.
 
4B: Wat is en hoe werkt Tai Chi Tao?

Wat is Tai Chi Tao?          
Tai staat voor groot maar ook voor mens.
Chi is de alles omvattende levensenergie, die overal is. In jou en buiten jou:
alles is energie.Tao staat voor oorsprong, eenvoud, de weg, maar vooral de
samenhang van alle dingen in het universum. Alles in het universum is een
veelvoud van eenvoud!
Tai Chi Tao is een bewegingsleer, ontspannings- en gezondheidsmethode.
In Nederland vanaf 1978 ontwikkelt door Jan Kraak. Hij kwam erachter dat
mensen met gezondheidsproblemen in de Tai Chi Chuan, meest beoefend
in Nederland, moesten afhaken. Deze stijl is fysiek te belastend voor mensen
met bewegingsbeperkingen en kent geen aanpassingen. Hij is terug gegaan
naar de basis: Qi Gong en nog verder terug naar de Dao Yin. Deze Dao Yin,
de oudste vorm van Qi Gong, is werken met vrouwelijke energie. Je werkt
met de 7 chacra?s. In de Qi Gong werk je voornamelijk met de 3 dantien.

Onder: overzicht resultaten:

 De Dao-Yin Tu, Dao-Yinillustratie

Binnen Tai Chi Tao werk je in eenvoud met de Chi en de uitwisseling
van deze Chi tussen jou en de omgeving. We kennen korte vormpjes, dit
in tegenstelling tot de Tai Chi Chuan waar de kortste vorm 24 houdingen
kent. Qi Gong en de 5 elementenvormpjes zijn de basis en komen steeds
weer terug in de lessen.

Alles is aanpasbaar dus bewegingen worden binnen ieders grenzen
gemaakt, niets wordt geforceerd. Je beweegt vanuit ontspanning.
Door deze ontspanning til je de stolp van je levensvlam steeds een
stukje verder op en stroomt er meer Qi en Xue, dus ook zuurstof
dieper in spieren en gewrichten. Door de ontspanning leer je weer
loslaten. Dan is er pas herstel mogelijk: Bewegingsbeperkingen
worden minder en kunnen zelfs geheel verdwijnen. Pijn wordt
minder en je voelt je weer beter.

Vooral de rust en de ontspannen, vriendelijke manier van bewegen
wordt als zeer prettig ervaren. Wu-wei: doen door niet te doen! Pijn vreet
energie. Ook het mentale deel, het niet lekker voelen en steeds tegen
grenzen aanboksen, kost energie. Bewegen vanuit ontspanning kost minder
energie en uiteindelijk hou je energie over. Op deze manier kun je je
energiepotje weer vullen. Ook de dagelijkse handelingen kun je doen
vanuit ontspanning en bewustzijn. Hierdoor focus je de energie en
verspil je geen energie. Je energiebalans kan zich zachtjesaan herstellen.

Binnen de Tai Chi Tao werken we met 5 elementvormpjes, energetisch en
gemakkelijk te leren. Spieren en bindweefsel worden energetisch bewerkt
door bewegingen te maken die bij het hout en het aarde element horen. Je
nieren door waterbewegingen te maken. Doel is disbalans om zetten in
harmonie.
Ook de open, aanpasbare weg, Tao, geeft ontelbare speelse
mogelijkheden: Niets is fout en niets moet! Tai Chi Tao weerspiegelt
het scheppende proces in de natuur: er
is één constante en wel dat alles veranderd en in beweging is.
Je kunt je binnen Tai Chi Tao dus op een vriendelijke, ontspannen
manier van bewegen heerlijk uitleven. De docent past de oefeningen
aan de deelnemers aan, dat is ook Tao. Alles kan ook op de stoel
aangepast worden. We lopen, staan en zitten afwisselend.
Na de lessen heb je er weer zin in en even het gevoel dat er niets moet.
De filosofie van Jan Kraak is: wat je zacht en vriendelijk met je lichaam
doet, komt als een zachte vriendelijke energie weer terug. Het wordt
ook zo in je zenuwstelsel opgeslagen.
 
Karakter creatieve energie is hiernaast weergegeven: ?De Geest, machtig
genoeg om
Bergen en rivieren te beïnvloeden?.
 
Tai Chi Tao kent ook vele zelfmassagetechniekjes. Je werkt met meridianen,
acupres-suur en handhoudingen. Alles wat je met aandacht doet, doet goed!
De energieflow volgt de aandacht: denk je aan je voet dan stroomt daar de
Qi naar toe. Zelfs het kijken naar en volgen van de docent doet de Qi bij
jou stromen.
Via meditatieve oefeningen(meditatie is oefenen in aandacht) stuur je Qi naar
eenplek in je lichaam en zo kun je ook de aandacht afleiden van een pijnplek.
Al deze techniekjes leer je binnen Tai Chi Tao.

Het bewustzijn (hsin) mobiliseert de ademenergie (chi).
Geleid chi rustig- aan omlaag;
Dan concentreert het zich en doordringt het de botten.
Chi mobiliseert het lichaam.
Laat het vloeiend bewegen,
Dan volgt het met gemak (de richting van) de hsin.

Jan Kraak vat Tai Chi Tao samen in de volgende
kernwoorden: Toegankelijk, aanpasbaar, eenvoud,
improvisatie, zelfontplooiing, geen competitie, spelen.

Juist voor mensen met FM werkt deze methode erg goed. FM is
een energetische aandoening en benader je dus ook via de energetische
weg. Zowel met Tai Chi Tao als met Tuina werk je op energie en de blokkades,
disbalansen die er kunnen zijn.

E?n groot verschil: Tai Chi Tao doe jezelf en voor Tuina heb je een
therapeut nodig. Je neemt weer zelf de leiding in je herstelproces,
je leven. Je stapt uit de slachtofferrol als daar sprake van is.
Deelnemers aan de Tai Chi Tao lessen zeggen vaak: ?Dit kan ik en
voelt erg goed!? Dit geeft hen veel positieve energie en bewustwording
van hun energiebalans en kunnen.

Tai Chi heeft zijn oorsprong in Wu Chi en is de moeder van Yin en Yang.
In beweging scheidt het zich; in rust verenigingen zij zich.
Het is noch overmatig noch ontoereikend; dus, wanneer het buigt, richt het zich
weer op.

Zie voor een uitgebreide site: www.jankraak-taichitao.nl
 
Tai Chi Tao en betere energie om te genezen

De kracht van meditatie en visualisatie en de aanmaak van afweercellen


  Qi: kracht van eenvoud
  Martin Wessels: van Tai Chi Tao naar Chi Choice
Martin Wessels van Tai Chi Tao naar Tai Chi Choice
       www.chichoice.nl

                                                                 
4C: Wat is en hoe werkt Tuina?

Tuina is 1 van de peilers van de Chinese Geneeskunde. Tui betekent hand die
vooruit beweegt. Na: gebruik van hand om (terug) te pakken. Je werkt dus met
Qi en energiemeridianen, Xue en de basissubstanties. Het is een externe
behandelmethode. Door het externe van het lichaam, spieren en weefsels =
tendinomusculair, te manipuleren be?nvloedt je het interne( zang fu). Blokkades
en stagnaties worden opgeruimd zodat Qi en Xue weer vrij kunnen stromen.
Pijn wordt hierdoor verlicht. Opgehoopte afvalstoffen worden verwijderd.
Organen en weefsels worden weer gevoed en versterkt. Je werkt naar balans
van body Qi, Yin en Yang, Qi en Xue: ontspanning, harmonie en dus gezondheid.

Hoofdstuk 5: Resultaten enqu?te en bespreking.

Mijn benadering van potentiële deelnemers via reumaconsulenten en
regiosecretaris reumapati?ntenvereniging is gezien de respons een goede
stap geweest. De Tai Chi Tao groep heb ik persoonlijk benaderd. De
Tuinagroep is klein gebleven. In een tijdsbestek van een jaar is het voor
mij niet mogelijk om naast mijn studie en privé meerdere mensen te
behandelen. Samen met Renata, Bert en Hil zijn we tot 5 gekomen. Dit
aantal is statisch gezien niet interessant. Natuurlijk kun je er wel een
conclusie uit analyseren. Daarom geef ik dit onderzoek een pilot -status.
Wellicht iets voor een volgende studie om hier nog eens mee bezig te gaan.

Respons Aantal Aantal in % Tuina Tai Chi Tao Controlegroep
Februari 2005 59 50% 5 18 36
Oktober 2005 39 66%33% van totaal 5 14 21

5A: Relevantie enquete.
Als eerste wil ik kijken of mijn onderzoek relevant is. Hiervoor vergelijk ik met %
die in de literatuur worden vermeldt.

Items Mijn resultaten Literatuur
Man / vrouw verhouding 7% - 93% >80% is vrouw
Moeheid 90% 95%
Pijn 86.5% 75%
Gewrichtspijn 46% 65%
Meeste last van spieren 61% 
Meeste last van spieren en pezen 25% 
Spierzwakte/ krachtverlies 51%. 30%
Moeilijk concentreren 80%.  70%
Na nachtrust weer fit 13.5% 10%
Slapeloosheid 83% 65%
Moeite met inslapen 63% 
Moeite met doorslapen 83% 
        
 Note:
 Moeheid = moeheid als grootste belemmering
Wel 20% mannen benadert. Zegt dit wat over de beleving van fibro bij
mannen?
 
De meeste items geven meer klachten weer dan in de literatuur (tabel 2, blz 7).
Mijn onderzoek doet zich dus niet rooskleuriger voor dan de werkelijkheid is.
Mijn bevindingen cq gevonden verbeteringen zijn dus ?cht relevant.

Binnen welke tijdsduur van Tai Chi Tao beoefening treedt de meeste verbetering op?
 

Interpretatie tijdsduur Tai Chi Tao beoefening en verbetering:
Beter en meer/ beter en dezelfde / beter en minder / geen verschil en meer
zijn verbeteringen.
Tai Chi groep a: 2 van de 3 beter = 67%
  Groep b: 3 van de 5 beter = 60%
  Groep c: 4 van de 6 beter = 67%
Eigenlijk te kleine aantallen voor %; lijkt erop dat het eerste jaar en na 3 jaar de
meeste verbetering optreedt.
Meer dan 60% van de totale groep laat verbetering zien!

Stelling 2:
Onderneemt iemand dezelfde activiteiten of meer en treedt er verbetering op tussen j
anuari / februari en oktober dan is die verbetering echt relevant.

? Interpretatie verbetering jan-activiteiten oktober - dagelijks functioneren oktober
Meer of dezelfde activiteiten en verbetering of meer activiteiten en geen verschil
is een relevante verbetering.
Controlegroep: 7 van de 20 beter =35%
Tai Chi Tao groep: 7 van de 14 beter = 50%
Tuina groep: 2 van de 5 beter= 40%

Stelling 3: Evenwicht tussen activiteiten en rustmomenten is hot item bij FM!
Hoe gaan de verschillende groepen daar mee om en is er meer of minder pijn?

Fysiotherapie lijkt geen verbetering te geven! (1 p gaat wel beter) Sportfysio en
caesartherapie geeft geen verbetering en geen verslechtering.
Opvallend is dat mensen die beter gaan alternatieve, holistische behandelingen doen!
Osteopathie gaat ook goed, dit is zacht manipuleren. Homeopathie schijnt bij deze
persoon niet te werken hoewel ze wel beter functioneert.
Bij waardoor verbetering wordt meerdere keren gestopt met werken en te belastende
zaken, in beweging blijven en zoeken naar de juiste balans genoemd. Verslechtering
door tijdsduur van de ziekte, artrose en grotere belasting.

Overduidelijk geeft de Tai Chi Tao groep de grootste verbetering. 

De tijdsduur van beoefening schijnt niet zo relevant te zijn. Eigenlijk te kleine
aantallen voor %; het lijkt erop dat het eerste jaar en na 3 jaar de meeste
verbetering optreedt.
Balans tussen rust en activiteiten is belangrijk! Je kunt ook met minder activiteiten,
niet meer rusten t?ch minder pijn hebben. De Tuina- en Tai Chi groep gaan hier
het beste mee om. Bewustwording van grenzen en weer voeling krijgen met het
lichaam speelt hier een grote rol mijns inziens. Minder bewegen hoeft dus g??n
verslechtering in te houden! Tai Chi Tao groep b heeft meeste baat bij beweging
in relatie tot bewegingsbeperking en pijn.
Duidelijk blijkt: slaap je beter dan voel je je beter!
  Slaap je slechter dan voel je je slechter!
De Tuina en Tai Chi groep gebruiken geen of minder medicijnen dan de controlegroep
en vooral de Tai Chi groep slaapt echt veel beter en is minder moe. Beter slapen lijkt
de stap om de vicieuze cirkel te doorbreken en Tai Chi Tao beoefenen biedt hier alle
kans toe.
De verslechtering binnen de Tuina en Tai Chi Tao groep treedt op doordat er zich een
andere aandoening manifesteert(2) of doordat de persoon is gaan studeren.
Beoefen je Tai Chi Tao en doe je Tuina dan pluk je de vruchten van beide elkaar
aanvullende activiteiten. Elke dag oefenen en TCM therapie geeft een geweldige
verbetering, zie casus 1!
Tuinagroep: 60% laat een duidelijke verbetering zien ten opzichte van de
controlegroep!
Eigenlijk is dit een vertekend beeld: de symptomen van 1 persoon zijn z??r complex,
dit is 20% van het totaal door de kleine groep( 5p).
Controlegroep: Fysiotherapie lijkt geen verbetering te geven! Sportfysio en
caesartherapie geven geen verbetering en geen verslechtering.
Opvallend is dat mensen die beter gaan alternatieve, holistische behandelingen
doen!!!! Osteopathie gaat ook goed, dit is zacht manipuleren waardoor ontspanning
optreedt in spieren, pezen en weefsels. Ook legt osteopathie de link met spierspanning
en doorbloeding van organen. Het leuke is dat acupunctuurpunten en ashi punten
gebruikt worden om gebieden te beïnvloeden. Homeopathie schijnt bij deze persoon
niet te werken hoewel ze wel beter functioneert.
Bij waardoor verbetering wordt meerdere keren gestopt met werken en te belastende
zaken, in beweging blijven en zoeken naar de juiste balans genoemd. Verslechtering
door tijdsduur van de aandoening, artrose en grotere belasting.

5F: Bespreking.

Ook Dr. R. Soerjanto, gepensioneerd revalidatiearts aan ACM Leiden, heeft
geconstateerd dat normale fysiotherapie geen verbetering brengt. Dat het alleen
erg pijnlijk is maar niet werkt! Hij raadt ook baantjes trekken bij zwemmen,
ramen lappen, strijken en aardappels schillen af.
Onder mensen met FM zijn veel ?Zoef de Haas typen?, FM openbaart zich vaak
na een fysiek of emotioneel trauma.

In de brochure Pijnbestrijding bij FM? staat vermeldt: Hoewel Tai Chi Tao FM
niet geneest, ervaren veel mensen na ongeveer 3 maanden een duidelijke
vooruitgang in hun bewegingsmogelijkheden. Dit heb ik met mijn enqu?te niet
kunnen aantonen wel dat 67% van mijn tai chi groep verbetering boekt in het
eerste jaar.

Resultaten eerdere enqu?tes Tai Chi Tao en FM:
 1996 Martin Wessels en Ben Reeders: 40 deelnemers.
Allen noemden: meer ontspanning
      Beter kunnen omgaan met FM
      Minder pijn
Ook vaak genoemd: Soepeler bewegen
   Positievere levenshouding
   Geen prestaties gevraagd
   Zelf je grenzen leren kennen
Voortbordurend op de vorige enquete: Jan Kraak en Marga Veltkamp
Conclusie: Er wordt 100% vooruitgang geboekt door Tai Chi Tao beoefening.
Wordt er elke dag geoefend dan soms al binnen 7 maanden!

Sunny Cooper noemt in zijn boek ook het belang van energie management voor herstel.
Er zijn 3 stappen:  Energie beschermen die je nog hebt
   Energie opbouwen
    Energie bewegen.
Kies uit elke groep een item waar je 2 weken aan wilt werken. Daarna evalueren
met je therapeut en nieuwe goals toevoegen. Vanuit mijn view biedt Tai Chi Tao
voor alle 3 stappen goede mogelijkheden. Je leert je grenzen kennen waardoor je
beter met je energie omgaat. Je bouwt energie op met de zachte energetische
oefeningen. Je beweegt waardoor je weer stroming krijgt. Ook de ontspanning
en de rust werken erg positief. Je krijgt weer meer vertrouwen in je lijf en je ziet
de wereld weer door een andere bril. Je hebt er weer zin in!

Iedereen vult de enquete in naar eigen beleving. Je kijkt door je eigen bril.
Ook ik interpreteer vanuit mijn beleving. Iedereen is vrij om het anders te zien!

Goede voeding en supplementen zijn van grote waarde. Opvallend zijn ook de
positieve ervaringen van mensen uit de controlegroep met Biologische
Geneeskunde in Arnhem.
Volwaardige, natuurlijke voeding en supplementen in de vorm van omega 3 en
6 olie, als smeerolie voor je lever, en Magnesium voor de spierontspanning zijn
essentieel.
Vaak wordt een anti-candida dieet gegeven, geen zuivel, geen zure producten.

Sunny Cooper noemt 12 positieve zaken om te doen:
Geniet van een warm bad met essenti?le olie
Borstel je huid om de meridianen te stimuleren, volg de energieflow.
Rek en strek ev. met een bamboestok
Acupressuur met een tennisbal
Ontspan met kruidenthee voordat je naar bed gaat
Ademhalingstechnieken
Ga elke dag minstens 15 minuten naar buiten
Doe stretch oefeningen
Ontwikkel een dagelijks ritme, rust en regelmaat
Doe elke dag iets moois voor iemand anders
Eet volwaardige voeding
Lach!

Wu Wei: Doen door niet te doen?.

In het denken volgens het Tao hoef je niets te bewijzen, geen erkenning
te zoeken. Het is eenvoudig deelnemen aan de spontane loop der dingen in
de natuur zonder te willen.
Alles in de natuur kunnen we nog niet verklaren.
Moeten wij dat, wat we nog niet kunnen verklaren dan ontkennen terwijl
 het er wel is.
Dat er verbetering is, is al bewijs genoeg. Daarom ga ik ook niet helemaal
uitpluizen wat en welke bewegingen ervoor zorgen dat tai chi tao werkt.
Het totaal werkt! Het zijn rustige energetische oefeningen die geen inspanning vergen.

Je kunt in boeken over Tai Chi -Qi Gong achtergronden en uitleg lezen mocht je
als lezer geïnteresseerd zijn. ( zie literatuurlijst) Voor het beoefenen van Tai Chi Tao
is kennis absoluut niet nodig en soms alleen maar balast! Je zit daardoor meer in je
hoofd en het is juist de bedoeling dat je je ratio niet gebruikt maar weer de aandacht
op je lichaam richt. Aandacht stuurt energie! 'Ratio is koude energie, emoties en intuïtie
zijn warme energie?.
Positief denken geeft positieve energie. Zorg dus voor een positieve instelling?!
Voor informatie en docenten in uw regio, kun je contact opnemen met Jan Kraak,
centraal adres van de Oostelijke groep van Tai Chi Tao en Qi Gong docenten,
grondlegger van de Tai Chi Tao. Zie literatuur.

Ik heb met mijn resultaten zichtbaar gemaakt wat zichzelf al bewezen had en wel:
Tai Chi Tao en Tuina werken positief voor mensen met FM! Het geeft hen inzicht in
de natuurlijke processen en een startpunt voor een reële verbetering. Het zou echt te
gek zijn als in de toekomst Tai Chi Tao als bewegingsvorm en gezondheidsmethode
vele mensen hun leven meer kwaliteit gaat geven. Behandeling met TCM, Tuina en/of
voeding, kruiden en zeker acupunctuur geven goede resultaten. Doorverwijzing door
specialisten/ huisartsen en vergoeding door de verzekeraars is zeker gewenst!
Tenslotte besparen ze veel medische kosten en WAO uitkeringen als iemand herstelt!

De zachte kracht van water.

5G: Ervaringsdeskundigen aan het woord.

Ik heb het gevoel steeds meer in te moeten leveren?.

?Minder pijn doordat ik gestopt ben met 2x per week 1 uur cardio-fitness.
Dit was mij zeer dringend aangeraden door de reumatoloog!?

Er is zoveel onbegrip! Men ziet niets: dus zit het tussen de oren!?

FM is zo grillig! Klachten verschillen vaak per moment.?
Elke dag is anders qua pijn en activiteiten. Moeilijk om wat van te voren af
te spreken?.
Ik probeer niet meer te doen dan dat ik aan kan op een moment?.

Sinds 1 jaar met de pijnmedicatie gestopt, veel bijwerkingen en ze hielpen niet echt?.

Ik was altijd al erg veel in beweging. Fietsen, wandelen, fitness, hardlopen en
bergwandelen. Nu ik ziek ben is alleen rustig kleine stukjes wandelen of fietsen
nog mogelijk. Voor mij dus erg beperkt. Ik ben nog geen 7 maanden bezig met
Tai Chi Tao, maar waarschijnlijk wel intensiever dan andere mensen. Het begon
binnen een maand te helpen tegen de pijn. In juni heb ik in de vakantie 4 dagen geen
tai chi gedaan. De pijn was direct weer heftig terug!
Onlangs heb ik in augustus weer een pauze ingelast omdat ik benieuwd was naar de
reactie. De pijn bleef dit keer weg, de onrust kwam meteen weer terug. Alleen al
daarom blijf ik oefenen. Er resulteert alleen nog wat stijfheid en soms nog ergens
tijdelijk wat pijn. De rust die door Tai Chi Tao ontstaat, de balans, is heerlijk! Ik
lijk inmiddels haast verslaafd aan Tai Chi Tao. Heerlijk om te doen en beslist effectief
tegen pijn en onrust!?
(noot: deze persoon oefent elke dag 45-60 minuten)

Ik heb een positievere kijk door de Tai Chi Tao gekregen?.

Meer innerlijke rust door Tai Chi Tao. Makkelijker aanvaarden dat het zo is en er
het beste van maken.

Warm weer verbetert de kwaliteit van mijn leven.

Goed omgaan met energie, balans zoeken en een goed gevoel voor humor helpen
mij om met mijn beperking om te kunnen gaan.

Ik ben overtuigd van de rol die hormonen bij FM spelen. Natuurlijk weten we
allemaal van het stresshormoon, slaaphormonen e.d. Toch denk ik wel eens dat de
kracht van het in de war zijn van deze hormonen sterk onderschat wordt. De kracht
van een bewegingsvorm als Tai Chi en positief denken zit hem voor mij in de rust die
dat geeft . Dit brengt de hormonen weer op de juiste plaats en laat alles weer normaal
functioneren.?
 
Hoofdstuk 6: CONCLUSIE

In de literatuur staat vermeldt dat bij 5-15% van de nieuwe pati?nten die de
reumatoloog bezoeken fibromyalgie wordt geconstateerd. Er is jaren een strijd
om erkenning geweest, is er nu wel of niet een aandoening in het spel? Velen
kregen te horen: we kunnen niets vinden, u heeft geen reuma, misschien is een
gesprek bij de psycholoog iets voor u?
Uit mijn enqu?te blijkt ook dat op dit moment fibromyalgie een verzamelbak aan
het worden is. Een aantal mensen stellen misschien wel terecht: Is het wel fibromyalgie
bij mij? Als je de brochures van de FES en Reumafonds leest dan krijg je het idee
dat er niet zoveel aan te doen is. Pijnmanagement en adviezen worden er gegeven
hoe met het probleem om te gaan. Een echte oplossing is er niet.

Mijn onderzoek laat zien dat er wel degelijk verbetering mogelijk is met Tuina en
Tai Chi Tao! Door Tai Chi Tao verbeterden maar liefst 78% van de deelnemers in
verschillende aspecten van welzijn en dagelijks functioneren. Opvallend is dat de Tai
Chi Tao mensen echt veel beter slapen. Het lijkt dat dit de invalshoek is om de visuele
cirkel te doorbreken!
Bij Tuina verbeteren 60%, met als note dat de tuinagroep met 5 p eigenlijk te klein is
voor statistiek. De persoon met het complexe beeld drukt te zwaar het % wat beter gaat.

Een multidisciplinaire aanpak verdient de voorkeur. Stressmanagement en een positief
zelfbeeld naast natuurlijke, volwaardige voeding en beweging waar je plezier aan
beleeft zijn belangrijke items. Een goede balans tussen activiteiten/ beweging en
rust is echt een must!
Gezien vanuit de theorie moet je altijd rekening houden met het weer: kou, wind en
vocht zijn niet te onderschatten pathogene factoren. FM blijft een grillige aandoening,
geen dag is er gelijk in pijn en ongemak.
 
Je kunt nooit stellen dat Tai Chi Tao en Tuina FM geneest. In elk geval is de kwaliteit
van leven met FM vaak enorm te verbeteren met Tai Chi Tao en/of Tuina.
Grote factor blijft de inzet van de cli?nt: Als de cli?nt overtuigd is van het belang van
de eigen inzet naast die van de therapeut dan wordt de kans op genezing een stuk groter!

Riet Hermsen
Berkenhof 49
6941 ZS Didam
0316-225947
Hermsenberken@planet.nl

Riet Hermsen in China (midden onder boog)

Disclaimer

www.aps-marketing.com

www.jankraak-taichitao.nl

www.chichoice.nl